Kort gezegd is een kunstgalerie een ruimte waar één of meerdere tentoonstellingen worden georganiseerd, welke betrekking hebben op beeldende kunst. Het uiteindelijke doel is in principe het aan de man brengen van de kunstwerken, maar het creëren van een podium voor de kunstenaars telt ook zeker mee.
Bovenstaande omschrijving van een kunstgalerie geldt in feite voor Nederland en België. In België kom je ook wel de naam galerij tegen, en in Nederland wordt het ook wel galerie genoemd. Wanneer je het woord galerij naar het Engels vertaalt, heeft dit een wat bredere betekenis. Gallery kan weliswaar een museale tentoonstelling aanduiden, maar kan eveneens doelen op een reeks plaatjes.
Een galerie is over het algemeen een tentoonstellingsruimte die voor iedereen vrij toegankelijk is. Mensen wordt de kans gegeven om vrijelijk te genieten van oude of nieuwe kunst. Dat kan in feite alle vormen van kunst inhouden. Van schilderkunst tot glaskunst, en van beeldhouwkunst tot edelsmeedkunst. Eigenlijk zijn alle soorten media mogelijk in een kunstgalerie.
De opening van een kunstgalerie wordt doorgaans gedaan door middel van een zogenoemde vernissage. Een vernissage is een feestelijke opening waarbij specifieke mensen worden uitgenodigd. Dit zijn doorgaans de personen uit het adressenbestand van de deelnemende kunstenaar(s) en de galerie. Dergelijke vernissages worden normaal gesproken via advertenties, kunstagenda’s en uitnodigingen aangekondigd. Het zijn zeer sociale evenementen, waarbij het onder andere draait om het uitbreiden van je kennissenkring, zien en gezien worden en een stukje zelfpromotie.
Af en toe kom je in de wereld van de kunstgaleries wel eens een zogenoemde preview tegen. Op een dergelijke preview kan een select gezelschap nog voor de officiële vernissage genieten van de kunstwerken in de galerie. Dit selecte gezelschap zijn doorgaans echte kunstliefhebbers, waarvan men weet dat ze regelmatig kunst aankopen. Zij worden eerder uitgenodigd zodat zij de eerste keuze hebben in het aankopen van de stukken, alvorens de beste werken al zijn verkocht.
De tegenhanger van de vernissage is de finissage. Dit is geen standaard onderdeel van een galerie-expositie, echter komt het wel geregeld voor. Bij een finissage krijgt het publiek nog één keer de gelegenheid om elkaar te ontmoeten, omgeven door de vele kunstwerken. Er kan dan gepraat en gediscussieerd worden over de tentoonstelling in zijn geheel, of over een specifiek kunstwerk in het bijzonder.
In professionele kunstgaleries worden vaak zogenaamde unicaten getoond, maar het komt ook voor dat er grafisch werk in oplage of multiples tentoongesteld worden. Een unicaat is een kunstobject waarvan slechts één uniek exemplaar bestaat. Een multiple duidt een kunstobject aan waarvan een serie gelijkwaardige of identieke exemplaren bestaat.
Het verdienmodel van een kunstgalerie is doorgaans gebaseerd op een commissie. Dit is vaak een percentage van 30 tot 50 procent van de uiteindelijke verkoopprijs. Dit is in feite een vergoeding voor de bemiddeling die de galerie uitvoert en de kosten die zij maken om de tentoonstelling onder de aandacht van de bezoekers te brengen. De hoofdzaak van een galerie is dus in feite een grote kennissenkring aanleggen en behouden. Dit doen zij door het aanleggen van een adressenbestand met geïnteresseerden in diverse kunstvormen en stijlen.