Oorspronkelijk is het surrealisme een literaire stroming. In 1924 werd deze stroming door de Franse schrijver André Breton omschreven als de onwillekeurige drift in de meest zuivere vorm, waarin men verbaal tracht door geschreven woord, of elke willekeurige andere vorm dan ook, een denkwijze te tonen welke geleid wordt door verbeeldingskracht. Dit alles zonder beheersbare redelijkheid en compleet los van de ethische waarden. Dit wil in het kort in feite zeggen: Alles is mogelijk!
Vanuit deze literaire stroming ontstond een kunststroming in het begin van 1920, en met een hoogtepunt tussen 1925 en 1940. Heden ten dage is het surrealisme nog steeds aanwezig in beeldhouwkunst, schilderkunst en literatuur. In Le surréalisme et la peinture omschreef André Breton in 1928 de relatie tussen deze literaire stroming en de schilderkunst. Het boek werd in 1965 met talloze toevoegingen opnieuw uitgegeven.
Inspiratiebron voor veel surrealistische kunstwerken zijn de vele ideeën van neuroloog Sigmund Freud. Mensen waren door de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog zwaar teleurgesteld in het rationalisme
. Een denkwijze welke te rooskleurig bleek. Daarnaast haalden surrealisten veel inspiratie uit de kenmerkende bewustzijnstoestand die men tijdens het dromen ervaart. Dromen zijn natuurlijk ook vaak zo ontzettend onecht, vreemd en zelfs utopisch van aard dat dit een geweldige bron van inspiratie bleek.
Surrealisten laten hun fantasie zoveel mogelijk de vrije loop. Iets wat tijdens je droom-stadium ook gebeurd. Er zijn tijdens je dromen geen restricties zoals de natuurwetten of sociaal aanvaardbare situaties. Alles kan, en alles mag. Wie heeft er immers niet ooit gedroomd dat hij kon vliegen? Het automatisch tekenen is ook een veelgebruikte vorm binnen het surrealisme. Het maakt gebruik van je onderbewustzijn om inspiratie op te doen. Zo zijn er nog een aantal technieken welke in het surrealisme veel toegepast worden. Het cadavre-exquis is hiervan een geweldig voorbeeld. Hierbij werken meerdere individuen samen aan een beeld of tekst. Er wordt bijvoorbeeld om beurten gewerkt aan een tekening, terwijl het werk van de voorgaande kunstenaar uit het zicht wordt genomen. Op deze manier ontstaan prachtige onrealistische fantasiefiguren, uitgevoerd in diverse stijlen of handschriften.
